Kriya is een methode, een meditatietechniek, waarvan de oefening minimaal twee keer per dag een uur duurt. Kriya betekent actie, Yoga betekent zoals je weet vereniging met het Goddelijke. Het zijn slechts een handvol oefeningen. Pranayama en chakrameditatie zijn een belangrijk onderdeel van de dagelijkse discipline. Om het hoogste niveau te bereiken moet iemand die Kriya doet vijf fasen doorlopen.
Authentieke Kriya Yoga
Kriya meditatie is niet te verwarren met de Kriya’s in Hatha Yoga, deze houdingen zijn bedoeld om energie te richten of om het lichaam te reinigen. Om verwarring te voorkomen: Als ik hier spreek over Kriya Yoga bedoel ik strikt de meditatietechniek volgens de methode van Lahiri Mahasaya. Lahiri ontving Kriya initiatie van Babaji. Deze onsterfelijke meester waakt over het voortbestaan van de oorspronkelijke traditie en zorgt ervoor dat deze doorgegeven wordt. Volgens Lahiri is de onsterfelijke Karma Yoga uit de Bhagavath Gita gelijk aan Kriya Yoga.
De traditionele Kriya Yoga is een geheime traditie waarin alleen de Guru studenten inwijdt. De methode van de authentieke Kriya Yoga is moeilijk te achterhalen. Velen claimen originele Kriya te onderwijzen maar hebben niet de juiste kennis. De traditie is geheim om verval of aanpassingen te voorkomen. Daarom is het even belangrijk hoe de stamboom van jouw Guru eruit ziet. Wie is de leraar van jouw leraar en wie is zijn bron. Maar waar vind je die leraar? Ik vond mijn leraar in India, heel toevallig of toch niet…
In India
Ik heb veel gereisd, vaak naar Azië en voor langere tijd. Ik vond het heerlijk om Nederland achter me te laten, niet meer aan thuis te denken en als toerist door vreemde landen te trekken.
De eerste keer in Varanasi, in 1996, was ik meteen gefascineerd door deze stad. De stad leek me een grotesk toneelstuk waarvan ik de betekenis niet kende. Een plek waar de dood hand in hand gaat met het leven. Ik had het idee dat ik in een ander India stapte. De oude stad ligt aan de oevers van de Ganges en is een doolhof van nauwe straatjes. Hindoeïstische pelgrims komen naar de stad om daar een duik in de heilige rivier te nemen. Ze geloven dat wie in Varanasi sterft meteen het Nirvana zal bereiken, uit de cirkel van leven en lijden stapt en niet meer herboren zal worden. Mensen komen naar deze stad om te sterven. Lijken worden op open vuren aan de oevers van de Ganges op rituele crematieplaatsen verbrand.
De tweede keer dat ik India was, ben ik twee weken in Varanasi gebleven. Eigenlijk was ik van plan om alleen in Zuid India te reizen. Maar de herinnering aan Varanasi bleef trekken. Na een snelle rondreis door Zuid India pakte ik de trein en besloot het laatste deel van mijn vakantie daar door te brengen. Omdat ik al in Nederland yoga leerde nam ik daar elke dag les in Hatha Yoga. De yogalessen waren voor gevorderden en de leraar was goed. We deden naast de asana’s veel ademhalingsoefeningen. Het was een gedegen voorbereiding om te leren mediteren.
Dit waren de jaren waarin ik kennis maakte met yoga. De enkele leraren in Nederland of India die ik had, gaven me niet het vertrouwen of het licht om me te leren mediteren.
Ik was 27 jaar, enorm rusteloos en besefte dat ik iets wilde leren dat niets met maatstaven als scholing werk of carriëre te maken had. Ik zocht naar een manier om de werking van de geest te leren kennen. Ik wilde begrijpen hoe het denken werkt en zocht naar een mogelijkheid is om dit te kunnen beheersen. Ik zocht stilte in de geest. In yogaboeken, Sutra’s en Upanishads las ik over kennis en wijsheid, hopend tussen de regels door een hint te vinden. Daarin vond ik wel een intellectuele uitdaging, maar het lukte me niet om mezelf uit yogaboeken een meditatiemethode of -techniek eigen te maken. Dat was frustrerend.
In 1998 bleef ik enkele weken in Varanasi en ik nam me voor om een volgende keer een paar maanden te blijven. De stad fascineerde me en ik voelde me er senang.
Toen ik in 2001 met een opdracht voor TV op een onverwachte manier snel veel geld verdiende kon ik doen wat ik me drie jaar daarvoor had voorgenomen. Even overwoog ik om naar Australië te gaan waar enkele vrienden van me woonden en waar ik nog nooit geweest was. In India was ik immers al twee keer geweest. Maar ik had een voornemen en een belofte aan mezelf dat ik naar Varanasi terug zou gaan en dat deed ik dus. Ik zei m’n baan en huis op en vertrok voor vijf maanden naar India. Deze gebeurtenissen en keuzes hadden een grotere impact op mijn leven dan dat ik me op dat moment kon realiseren.
Na een inspirerende trekking gedaan te hebben in de bergen van Sikkim (de Himalaya, Noord-Oost India) streek ik neer in Varanasi.
Ik heb de kunstacademie gedaan en de droom van een autonoom kunstenaarschap was toen nog heel sterk. Ik ging eigenlijk naar Varanasi om te tekenen, niet speciaal om er iets over yoga of meditatie te leren. Ik huurde een grote kamer op een dakterras van een family house op 40 stappen van de Ganges, richtte een atelier in en ging aan de slag. In Varanasi strijken veel westerlingen neer om iets te leren. Een Indiaas gezegde luidt: Dat wat je in Varanasi leert vergeet je je hele leven niet.
De stad is een centrum van cultuur en heeft een traditie van studie. Sommigen studeren muziek, Hindi of Sanskriet, leren dans of yoga. Het is een mengelmoes van creatieve hippies die stoned jaren vluchten voor de harde maatschappij en serieuze studenten die jaarlijks terugkomen bij hun leraar.
Ik begon met tekenen maar wilde ook verder met Hatha Yoga. Goede yogaleraren zijn ook in Varanasi moeilijk te vinden. De leraar waar ik drie jaar daarvoor yoga leerde was echter onvindbaar. Toen een vriend me vertelde dat hij een serieuze leraar had gevonden was ik benieuwd en ging ik met hem mee.
Lessen bij Guruji
Prakash Shankar Vyaz is de naam van mijn Guru. In Varanasi heeft hij een kleine yogaschool (International Clinic for Yoga and Meditation) waar hij les geeft in alle takken van yoga. Hij leeft het perfecte voorbeeld van de ‘householder Yogi’: Hij is getrouwd en heeft een zoon, hij heeft een rol in de maatschappij en zijn leven als Yogi en Guru is bij weinigen bekend.
Mijn eerste lessen bij Guruji waren in groepsverband. Een klas van een uur bevat standaard asana’s, pranayama en een stukje meditatie. Hoewel deze yoga inhoudelijk niet veel verschilde van eerdere yogalessen die ik had gevolgd, merkte ik meteen dat deze man een grote bron van kennis was.
Vanaf de eerste les ervoer ik een stilte in mezelf en door deze diepe innerlijke ervaring wist ik dat hij de enige was van wie ik iets zou kunnen leren over meditatie. Hij was degene die me zou kunnen leren waar ik al die tijd naar op zoek was.
Enkele weken deed ik mee met de groepsles en elke les was leerzaam. Ik was verbaasd dat Guruji me na enige tijd vroeg of ik voortaan privé-lessen wilde nemen. Dit was de eerste stap om meer over meditatie te leren. In de lessen spraken we weinig, maar de Raja Yoga oefeningen werden aanzienlijk moeilijker. Na enkele asana’s leerde Guruji me pranayama en meditatie oefeningen die soms langer dan 45 minuten duurden. Na de les ging ik op de terrassen aan de rivier zitten en schreef de oefeningen op.
Ik heb daar zo veel geleerd over mezelf, na een korte les van een uur voelde ik me soms honderd jaar wijzer. ’s Avonds herhaalde ik de les die ik ’s ochtends had gedaan.
Ik was van plan om enkele maanden in Varanasi te blijven en ontmoette een Westerse student die vaker bij Guruji op bezoek kwam. Ik sprak met hem over yoga en Kriya meditatie en werd nieuwsgierig naar deze geheime traditie. Het bleef echter heel abstract voor me, omdat er in verhulde termen over werd gesproken.
Toen ik met Guruji over Kriya meditatie sprak, was een van de eerste dingen die hij me vroeg of ik het boek “Autobiografie van een Yogi” van Yogananda had gelezen. Ik had dat boek vier jaar eerder gelezen en ik herinnerde me hoe gefascineerd ik was door de foto’s van het oude India en de Guru’s uit, zo leek het althans, lang voorbije tijden. Ik verwonderde me over de vele wonderen die in het boek worden beschreven. Dit boek leerde me dat een Guru nodig is om yoga meditatie te leren. Guruji vertelde me dat deze wonderen ietwat overdreven zijn, maar dat deze overdrijving helaas nodig is omdat mensen altijd bewijs willen zien. Een wonder als bewijs om overtuigd te kunnen geloven.
Kriya Yoga is een wetenschappelijke methode om zelfrealisatie te bereiken. Kriya Yoga is beslist geen snelle weg naar verlichting, het vereist een enorme discipline en toewijding. De techniek wordt wetenschappelijk genoemd, omdat het feitelijk aantal pranayama’s en de precieze lengte van de oefeningen belangrijk zijn. Als deze nauwkeurig worden gedaan brengt het een controle over de ademhaling en de geest. Zonder de kennis over de lengte van de ademhaling en aantallen van de oefeningen is deze controle niet te bereiken: “Het is alsof je een slot probeert te openen met een sleutel die niet past,” aldus Guruji.
Mijn leraar heeft een kleine yoga school, er is een boek over hem geschreven en in de twintig jaar dat hij nu mensen inwijdt in Kriya heeft hij slechts 190 toegewijde studenten. Dat is weinig.
Veel mensen zijn vooral geïnteresseerd in Kriya maar hebben niet de intentie om een leven lang deze yoga twee keer per dag te doen. Sommigen wachten al jaren op initiatie en zijn daar volgens Guruji nog niet klaar voor. Anderen krijgen meteen initiatie. “Als iemand komt voor Kriya kijk ik naar iemands karma en zie ik of hij of zij klaar is voor Kriya.” “Hoe zie je dat dan?” vroeg ik hem. “Ik zie of iemand in staat is om liefde voor de Guru te ontwikkelen, hoeveel kun je van me houden?”
Elke grote Aziatische spirituele traditie waarin meditatie geleerd wordt, kent het idee van de spirituele leraar die kennis doorgeeft aan zijn studenten. Ik vroeg Guruji of ik Kriya zou kunnen leren maar eigenlijk wist nog niet zeker of ik wel de noodzakelijke toewijding voor de Guru kon opbrengen. Het hele idee van een levende Guru bleef een leeg concept voor me en ik kon me niet voorstellen hoe dit mijn leven zou veranderen.
Ondanks dat ik al langere tijd wist dat ik een Guru nodig had om verder te kunnen leren, werd ik toch angstig nu het moment dat ik moest kiezen dichtbij kwam. Zou ik mezelf verliezen, moest ik mezelf opgeven? Zou ik het echt niet alleen kunnen, waarom is die Guru nu zo belangrijk? Ik raakte ervan in de war.
Op een nacht werd ik wakker en ik voelde, van mijn stuit tot mijn kruin, alle chakra’s. Mijn geest was enorm lucide en in dit heldere moment realiseerde me ik me de ware betekenis van yoga. Yoga is geen werkwoord maar een staat van ‘zijn’. Het idee dat ik daarvoor van yoga had was niet relevant meer: Het doel van Yoga is niet een soepel lichaam of een krachtige geest. Het bereiken van Siddhis of wonderen door meditatie is eveneens geen doel. Nee, het is niet dat.
Meditatie staat los van alle begrippen die wij gebruiken om yoga te definiëren. In meditatie zijn: Niet in woorden maar in stilte; niet in boeken maar in de Guru; niet in intellectuele kennis of een emotioneel gevoel maar in wijsheid. Onconventioneel.
Omdat dit inzicht mijn hele wereld op zijn kop zette stopte ik met de lessen bij Guruji.
Ik had tijd nodig om een eigen keuze te maken om mijn werkelijke motivatie te onderzoeken. Ik schrok van de enorme stilte van deze ervaring. Ik schrok, omdat het me nu duidelijk werd dat er eigenlijk niets meer te bereiken was, eerder minder en minder. Ik realiseerde me dat dit een eenzame weg zou worden en ik wist niet of ik daar wel zin in had.
Tien dagen later was ik weer in gesprek met Guruji en hij stelde me letterlijk de vraag of ik de discipline op zou kunnen brengen om dagelijks te mediteren en of ik met hem als Guru verder wilde of niet, want dat is een voorwaarde om Kriya te leren. Dat was precies waar ik de week daarvoor over had lopen piekeren. Toen ik hem twee dagen later een bevestigend antwoord gaf dat dat inderdaad was wat ik wilde leren en dat ik verder wilde, verwachtte ik dat hij blij zou zijn. In tegenstelling. Hij stuurde me weg en zei: “Nee je moet er echt beter over nadenken, geef me een antwoord over tien dagen.’
In deze tien dagen groeide mijn vertrouwen. Ik zag de mogelijkheid om nu een weg in te slaan waarin ik toegang kreeg tot werkelijke kennis over Yoga en inzicht in de werking van de geest. Uiteindelijk kreeg ik in maart 2002 initiatie in Kriya Yoga, een week voor ik naar huis vertrok.
De levende Guru
Dat is inmiddels vier jaar geleden. En mijn dagelijkse oefening heeft veel ups en downs gekend. In de moeilijke tijden gaf de Kriya meditatie me rust. En op momenten dat het leven makkelijker was, was de motivatie ver weg. Na mijn initiatie kwam ik terug uit India met veel wilskracht en een groot voornemen om gedisciplineerd het Kriya pad in te slaan. Maar naarmate de tijd verstreek, en de motivatie moeilijker en moeilijker op te brengen was lukte het me niet om dagelijks te mediteren. Ik zat met tegenzin, mijn concentratie was zwak. Tot het punt kwam waar overgave het won van mijn wilskracht, tot het moment kwam waarop ik het ‘zelf’ kon loslaten. Toen pas snapte ik de vraag die Guruji eerder stelde: “Hoeveel kun je van me houden?”
In meditatie is het zelf afwezig, de Guru echter niet. In mijn dagelijkse meditatie is de nabijheid van Guruji voelbaar. Hij is het ankerpunt in de dagelijkse Kriya meditatie. “Gebruik mij daarvoor” zegt hij letterlijk. “Gebruik mijn licht als leraar, totdat je de leraar in jezelf realiseert.”
Concentratie op de Guru helpt om de geest stil te maken.
Stilte is een woord dat ik in deze tekst vaak gebruik. Stilte in de geest is de enige metafoor die ik wil gebruiken om het begrip in ‘yoga-‘ of in meditatie zijn te omschrijven.
In de lessen van Guruji is er de meeste overdracht als de geest stil is, zonder woorden.
Het is vreemd om zo dichtbij een levende leraar, een bron van wijsheid te staan die je kan bellen, schrijven of mailen. Guruji heeft veel humor en weet wat er zich in de wereld afspeelt. Veel problemen worden aangedreven door onszelf en de wereld zoals wij die beleven. Guruji is daarin een voorbeeld van nuchterheid. Ik ken niemand die zo ‘down to earth’ is. Hij benadrukt voortdurend het belang van meditatie en stimuleert je om dáár de oplossing te zoeken.
Als mensen vragen hebben of twijfelen, antwoordt hij vaak met het advies: “Vertrouw op de oefeningen en doe dagelijks Kriya; het antwoord komt vanzelf.” Tegen een vriend die negatieve ervaringen had tijdens zijn Kriya meditatie zei hij: “Wees niet bang, ga gewoon door, want zelfs een slechte ervaring is beter dan helemaal geen ervaring.”
Wanneer ik terug reis naar India is het vaak een weerzien met Westerse studenten die Guruji komen bezoeken. Hij is altijd geïnteresseerd in de grote of nieuwe yoga stromingen die populair zijn in het Westen. Zijn leerlingen vertellen hem over Bikram yoga of Ashtanga yoga. Voor Guruji is het onbegrijpelijk dat yoga in het Westen vaak een fysieke ‘work out’ is en de meditatie niet aan bod komt: “Zonder meditatie verliest yoga haar hart.”
Drie jaar geleden zei Guruji me dat het tijd was dat ik yogales zou gaan geven. Zonder zijn aansporing had ik niet verwacht dat ik daar klaar voor zou zijn.
In Amsterdam geef ik les in Raja Yoga en merk sindsdien dat mijn visie op pranayama en meditatie geworteld is in zijn lessen en in de kennis verworven door Kriya meditatie.
De dagelijkse meditatie is een deel van mijn leven geworden en ik realiseer me dat ik door Kriya Yoga verbonden ben met een zeer oude traditie. Een traditie van grote meesters waarin de lijn via mijn Guruji terug gaat naar de kleinzoon en zoon van Lahiri Mahasaya naar Babaji, de onsterfelijke, eeuwige Guru.
Door Kriya Yoga heb ik een manier gevonden om diep naar binnen te kijken en de essentie van Yoga te onderzoeken.
Voor meer informatie over de methode van originele Kriya Yoga, of over Guruji kijk op www.kriyasource.com en lees het boek ‘Footsteps to Freedom‘ geschreven door Heidi Wyder.
George Langenberg, december 2006