Yoga Magazine deed in 2016 een enquête en onderzocht welke yoga het meest populair in Nederland is. Mindful yoga bleek de meest beoefende vorm van yoga. Veel mensen maken tijdens hun mindfulnesstraining voor het eerst kennis met yoga. Mindful yoga wordt vooral ook veel thuis gedaan.
Laatst zag ik een filmpje over mindful yoga voorbij komen. Het was een hele zachte yoga serie. Een beleving van vriendelijke aandacht en vertraging. Als yogaleraar en opleider van mindfulnesstrainers vind ik daar wat van. Want vriendelijke aandacht voor je lichaam en de zachtheid van de beweging zijn slechts enkele aspecten terwijl in een mindful yogaserie veel meer te verkennen is dan alleen dat.
Mindfulness en yoga
In een mindfulnesstraining train je je aandacht door middel van meditatieve oefeningen. Je leert hoe je zonder oordeel opmerkzaam kunt zijn voor fysieke en mentale sensatie bijvoorbeeld tijdens een zitmeditatie. Daarbij observeer je gedachten en emoties en blijf je heel stil. In stilte herken je de reactiviteit van de mind. Onder spanning is onze reactiviteit groter, daarom verken je hoe je met ontspannen aandacht erbij kunt blijven.
Een andere oefening die je leert tijdens de mindfulnesstraining is de bodyscan. Dit is een oefening van 45 minuten die je liggend beleeft. Je richt en verplaatst aandacht naar verschillende delen van je lichaam. Soms zoom je in, soms dwaal je af. Geluiden, gedachten, emoties. Prettige of onprettige fysieke sensaties; je probeert deze veelheid aan ervaringen te registreren. En nog belangrijker, je merkt jouw reactiviteit daarop. Op deze manier train je jezelf om met aandacht in het moment, bij het lichaam te zijn.
Yoga oefeningen zijn ook een vast onderdeel van de mindfulnesstraining. Tijdens de yoga tellen alle ervaringen mee. Je bent je dan bewust van gedachten en gevoelens en bewust van je reactiviteit daarop. Je zou kunnen zeggen dat mindful yoga is ‘als een bodyscan in beweging’.
Het doel van deze yoga is anders dan het concept van #yoga wat je online ziet. Het doel hierbij zijn niet de strakkere billen of om soepeler, leniger of sterker te worden. Het is ook niet belangrijk dat de yoga oefeningen je lichaam sterker maken zodat je langer kan mediteren.
Het doel van mindful yoga is het vergroten van de opmerkzaamheid
Als je yoga mindful doet, sluit je aan bij het tempo van je lichaam. Je voelt de adem en merkt dat je hart klopt. Je bent bewust aan het vertragen zodat je aandachtig voelt hoe je lichaam beweegt. Probeer de hele beweging te volgen. Merk hoe de spieren voor je werken, maar misschien ook hoe spieren tegen je kunnen werken als je pijn of stijfheid ervaart.
Waarschijnlijk heb je een voorkeur of afkeer voor sommige bewegingen. Wat gebeurt er met je als je met het ongemak beweegt? Hou het onderzoek open zonder jezelf te verliezen. Blijf extra opmerkzaam voor de trits van ervaringen op die daarbij ontstaat. Misschien stop je even met bewegen omdat je lichaam “Nee” zegt. Of omdat je meer tijd nodig hebt voor interne processen. Voel zelf wanneer je weer kan aansluiten.
Mindful Yoga en grenzen verkennen
Jon Kabat-Zinn, de godfather van de Westerse mindfulness beweging, heeft er bewust voor gekozen om deelnemers aan zijn achtweekse cursus niet alleen meditaties te leren. Hij laat ze ook yoga oefeningen doen. Yoga is een confronterende practice, waarbij je enerzijds wordt uitgedaagd om grenzen op te zoeken. Anderzijds is het een uitnodiging om jezelf te begrenzen.
Forceren
Als je gewend bent om vooral door te zetten, jezelf te forceren en fysieke pijn te negeren, dan doe je waarschijnlijk yoga ook meer in je sportmodus dan op de mindfulness manier.
Maar voor mindful yoga doe je dan net iets te veel je best. Dan is de yogaserie een uitputtende oefening en je merkt dat je niet kunt verzachten of ontspannen.
Wellicht herken je hierin de manier hoe je andere uitdagingen in het leven aangaat, maar weet dat dit pad eindig is. Simpelweg omdat we niet altijd kunnen pieken. Onderzoek eens of je yoga zo kunt beleven dat het je voedt.
Vermijden
Een heel andere neiging, wanneer yoga houdingen confronterend zijn, is dat je ver van een fysieke grens vandaan blijft. Misschien ben je het vertrouwen in je lichaam kwijt en weet je door ziekte of blessures niet meer waar die grens ligt. De angst voor meer pijn is dan groter dan de fysieke beleving in het moment. Hier ontstaat een patroon van vermijding en nemen emoties het over.
Tijdens de mindful yoga onderzoek je van moment tot moment wat er gebeurt. Kun je blijven voelen, in contact blijven met de pijn en met je lichaam? Met wat meer inzet kun je wellicht wat meer tegen de grens aan werken en zelf beslissen of je verder kunt of even moet wachten.
Mentale grenzen
Fysieke grenzen zijn vaak eerder opgemerkt dan de mentale grenzen. Dit zijn een paar voorbeelden van mentale grenzen die beperkend werken:
“Mijn eigen yogajuf heeft een fijnere stem.”
“Ik kan dit toch niet.”
“Dit gaat mij veel te snel”
“Ik vind er niks aan,”
“Waarom kan zij dit wel en ik niet?”
“Ik heb alleen maar pijn.”
Dit meepratende stemmetje in je hoofd blokkeert je beleving. Je bent aan het denken i.p.v. aan het voelen. Je bent aan het oordelen. Zelf-ondermijnende gedachten halen je van de ervaring vandaan. Herken deze gedachten als een beperkende ervaring.
Daag jezelf uit
Dus als je yoga doet, kies dan een yogaserie waarin je wordt uitgedaagd om je grenzen te onderzoeken zonder dat je jezelf forceert.
Als je lichamelijk fit bent en veel yoga doet is het juist een uitdaging om een yogaserie te doen die je vraagt te verzachten. Het doen van de yoga-oefeningen met een andere inzet en het herkennen van mentale obstakels is dan de grotere uitdaging voor je.
In deel 2 van deze blogs over mindful yoga lees je meer over de juiste attitude en hoe hartskwaliteiten als vriendelijkheid en compassie behulpzaam zijn.